Dzięki  Globalnemu indeksowi Praw, wydawanemu corocznie przez Międzynarodową Konfederację Związków Zawodowych (ITUC) największe europejskie firmy zostały ujawnione i zawstydzone za łamanie praw człowieka w innych częściach świata

podkreślając potrzebę silniejszych działań UE w zakresie odpowiedzialności korporacyjnej.

Nestle, AB InBev i H&M są wśród firm z siedzibą w Europie, których zachowanie na całym świecie znalazło się w centrum uwagi w nowo opublikowanym Globalnym Indeksie Praw ITUC 2022.

"Firmy nie są rozliczane i w zbyt wielu przypadkach straciły moralny kompas" - twierdzi Międzynarodowa Konfederacja Związków Zawodowych (ITUC), która opracowała raport.

Europejskie firmy naruszające prawa pracownicze na całym świecie:

  • Nestlé - Brazylia: Nestle nadal wykorzystywało pandemię jako pretekst do cięcia płac i świadczeń. W fabryce czekolady w Vila Velha w stanie Espírito Santo firma zdecydowała się jednostronnie obniżyć o połowę świadczenia w postaci bonów żywnościowych z 680 do 350 dolarów, zmniejszając już wcześniej część zysków przekazywaną pracownikom. Obcinanie świadczeń żywnościowych najpierw rozpoczęło się w São Paulo, gdzie firma ma połowę swoich pracowników. W 2019 roku firma zwolniła tam ponad 200 pracowników, ale musiała ich przywrócić do pracy po nakazie sądowym. W zamian jednak związki zawodowe zostały zmuszone do zaakceptowania porozumienia, które zmniejszyło świadczenia pracownicze, w tym bony żywnościowe.
  • AB InBev - Peru: AB InBev wdrożył procesy restrukturyzacji personelu bez konsultacji z organizacjami związkowymi. W ramach procesu restrukturyzacji firma zwolniła trzech sekretarzy generalnych związków zawodowych, a także piętnastu pracowników północnej fabryki w Motupe w Peru, z których wszyscy są członkami strajkującego Narodowego Związku Backus.
  • Heinz-Glas - Peru: Heinz-Glas kontynuował swoją antyzwiązkową politykę, której celem było rozwiązanie związku i uniemożliwienie prowadzenia negocjacji zbiorowych. Firma oferowała pomoc w dezawuowaniu członków, udając się nawet do ich domów, wysyłając im list o dezawuowaniu, dzwoniąc do nich jeden po drugim, aby zachęcić ich do dezawuowania i oferując stanowisko z wyższym dochodem tym, którzy zdecydują się na dezawuowanie.
  • H&M - Nowa Zelandia: Sieć odzieżowa H&M zawiesiła czternastu pracowników 24 kwietnia 2021 r., podczas negocjacji nowego układu zbiorowego w sprawie płac, w antyzwiązkowym posunięciu karzącym ich za próbę osiągnięcia płacy wystarczającej na życie. Już w 2019 r. zrzeszeni w związkach zawodowych pracownicy H&M zostali zablokowani po noszeniu w sklepach naklejek wzywających do uczciwej płacy.
  • Santander - Brazylia: Wymusił 55% obniżkę płac na 40 liderach związków zawodowych w banku po tym, jak złożyli oni prawne wyzwanie, aby otrzymać wynagrodzenie za godziny nadliczbowe. 

Przypadki te pokazują, jak bez silnej dyrektywy w sprawie należytej staranności europejskie przedsiębiorstwa będą nadal bezkarnie działać na całym świecie.

W obecnym kształcie projekt dyrektywy nie tylko nie zapewnia ofiarom naruszeń praw skutecznego dostępu do wymiaru sprawiedliwości lub sankcji, które działają odstraszająco na korporacje, ale także podważa wykonywanie praw związków zawodowych zapisanych w międzynarodowych i europejskich instrumentach praw człowieka, takich jak konwencje MOP i Europejska Karta Społeczna Rady Europy.

Sekretarz Konfederacji ETUC Isabelle Schömann powiedziała:

"Firmy powinny zachowywać się za granicą tak, jak w domu. Ale w zbyt wielu przypadkach wielkie marki uważają, że nie muszą przestrzegać praw pracowniczych i związkowych poza Europą.

"Niektóre z najbogatszych europejskich firm piętnują prawa niektórych najbiedniejszych pracowników świata, stawiając własne zyski przed ludźmi i planetą. Liderzy firm wymienionych w dzisiejszym raporcie powinni się wstydzić".

"ETUC wzywa do silnego prawodawstwa UE, aby doprowadzić do zgodności tych modeli biznesowych. Jak dotąd Komisja Europejska uległa lobbingowi korporacji i zaoferowała ledwie minimum. Dyrektywa UE w sprawie odpowiedzialności korporacyjnej powinna obejmować udział pracowników w całym procesie due diligence dla strategii zerowej tolerancji wobec naruszeń praw człowieka, która zapewnia, że ofiary mogą dochodzić sprawiedliwości, a firmy, którym udowodniono złamanie prawa, spotykają się z sankcjami."

23 lutego 2022 roku Komisja Europejska ostatecznie zaproponowała projekt przepisów dotyczących zasad dla przedsiębiorstw w kontekście poszanowania praw człowieka i środowiska w globalnych łańcuchach wartości. Niestety, pomimo kilku interesujących elementów, jest on daleki od tego, co jest potrzebne do ochrony praw człowieka i środowiska.

Szczególnie brakuje w nim konkretnego zaangażowania pracowników i związków zawodowych w kształtowanie i monitorowanie zrównoważonych strategii due diligence przedsiębiorstw, mających na celu zapobieganie lub zaprzestanie negatywnego wpływu na prawa człowieka i środowisko. 

Silna dyrektywa w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju jest rozpaczliwie potrzebna w czasach coraz częstszego łamania praw człowieka, w tym nadużywania praw pracowniczych i związkowych przez największe europejskie przedsiębiorstwa.

Zamiast tego, około 238 dni po tym, jak Komisja miała przedstawić dyrektywę, projekt wniosku budzi realne obawy, że zapewnia on o wiele za mało, aby pobudzić niezbędne zmiany zachowań w biznesie, aby skutecznie zająć się naruszeniami praw człowieka i szkodami dla środowiska oraz im zapobiegać.

Prawa pracowników i związków zawodowych są prawami człowieka, których przedsiębiorstwa powinny przestrzegać.

Unijna procedura należytej staranności w zakresie praw człowieka powinna przewidywać skuteczne środki mające na celu powstrzymanie praktyk antyzwiązkowych oraz zaprzestanie naruszania praw pracowników i związków zawodowych.

Unijna procedura należytej staranności w zakresie praw człowieka jest jedynym sposobem na pociągnięcie przedsiębiorstw do odpowiedzialności za wpływ na ludzi i planetę.

Dlatego też łączymy się wspólnie z Międzynarodową Konfederacją Związków Zawodowych i Europejską Konfederacją Związków Zawodowych, aby nakłonić UE do uczynienia obowiązkowym wymogu zaangażowania związków zawodowych w obowiązki firm w zakresie należytej staranności - wspartego skutecznymi środkami zaradczymi dla pracowników i związków w przypadku odmowy praw.

Podpisz petycję i przyłącz się, aby pomóc nam przekształcić projekt dyrektywy UE w skuteczny akt prawny. https://action-europe.org/end-human-rights-violations-supply-chains-involve-trade-unions