OPZZ w sprawie pracowników platform cyfrowych stawia sprawę jasno i postuluje uznanie ich pracy za aktywność objętą umową o pracę, podlegającą ochronie Kodeksu pracy.

Modele biznesowe wielu platform cyfrowych, za pośrednictwem których świadczona jest praca podporządkowana – zarówno praca wykonywana on-line, jak i na miejscu (on-site), stosują nieuczciwe praktyki wynikające z braku regulacji lub niejasnej interpretacji istniejących regulacji. Unikają przyjmowania na siebie obowiązków pracodawcy i stosowania umów cywilnych, kiedy zachodzą przesłanki zatrudnienia pracowniczego. Platformy cyfrowe w Polsce korzystają najczęściej z umów cywilnoprawnych lub nawiązują współpracę z osobami samozatrudnionymi, prowadzącymi własną działalność gospodarczą (część tej ostatniej grupy może być fałszywie samozatrudniona, tzn. wykonuje w przeważającej większości pracę na potrzeby jednej platformy cyfrowej). W obu tych przypadkach umowy podlegają jedynie zasadom Kodeksu cywilnego. Odnotowuje się także przypadki pracy nierejestrowanej, wykonywanej za pośrednictwem platform cyfrowych. W ten sposób pracownicy platform tworzą grupę, której nie przysługują urlopy wypoczynkowe, okresy wypowiedzenia, minimalne stawki wynagrodzenia (w przypadku samozatrudnionych) lub ubezpieczenie chorobowe (nieobowiązkowe w przypadku umów cywilnoprawnych). Przysługująca im ochrona socjalna i pracownicza charakteryzuje się niższym standardem niż w przypadku pracowników objętych ochroną Kodeksu pracy.

W przypadku umów cywilnoprawnych ubezpieczenie chorobowe nie jest obowiązkowe w związku z czym kobietom, które urodziły dziecko nie przysługuje z tego tytułu urlop macierzyński, co może być interpretowane jako naruszenie zapisów art. 33 Karty Praw Podstawowych UE.

Praca platformowa - w rosnącej z roku na rok skali – pogłębia segmentację rynku pracy w Polsce, która polega na podziale pracowników na grupę zatrudnioną w oparciu o umowy o pracę na czas nieokreślony, cieszących się pełną ochroną socjalną i pracowniczą oraz pracowników atypowych. 

By temu przeciwdziałać, postulujemy zlikwidowanie podwójnych standardów zabezpieczenia społecznego i pracowniczego również w odniesieniu do pracowników platformowych.

Przesłanką do uznania pracy platformowej za pracę objętą Kodeksem pracy jest istnienie relacji podporządkowanego zatrudnienia, która wyraża się w zewnętrznym koordynowaniu pracy względem pracownika. Nie ma on pełnej swobody w kształtowaniu wykonywanego zlecenia, np.: w zakresie proponowania stawek, swobodnego ustalania czasu pracy, etc. Do tego praca ta jest wykonywana w zdefiniowanym czasie i miejscu. Taką interpretację pracy platformowej potwierdziły dotychczas sądy najwyższe w Belgii, Francji, Hiszpanii, Włoszech, Wielkiej Brytanii. W tym kierunku idzie także orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W Polsce nieznane są wyroki sądów w tym zakresie. W konsekwencji zdefiniowania pracy platformowej jako pracy podporządkowanej, platformy cyfrowe powinny przyjąć na siebie wszystkie obowiązki wynikające z funkcji pracodawcy, w tym zabezpieczenie społeczne pracowników, szkolenia i przestrzeganie przepisów BHP, minimalne standardy pracy (w tym stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę) etc. Pomysł ustanowienia trzeciego statusu między zatrudnieniem pracowniczym a samozatrudnieniem na potrzeby uregulowania pracy platformowej będzie jedynie pogłębiał istniejący już problem wyrażający się w segmentacji rynku pracy i podziale na kategorie pracowników charakteryzujących się zróżnicowanym poziomem ochrony socjalnej i pracowniczej. 

Piotr Ostrowski, wiceprzewodniczący OPZZ:

Pracownicy platform powinni być traktowani tak samo jak inni pracownicy w rozumieniu Kodeksu pracy. Nie może być tak, że nie przysługują im podstawowe prawa pracownicze jak urlopy wypoczynkowe, okresy wypowiedzenia, minimalne stawki wynagrodzenia czy ubezpieczenie chorobowe. Dlaczego mieliby mieć ochronę socjalną i pracowniczą na niższym poziomie niż pracownicy objęci ochroną Kodeksu pracy? Celem OPZZ jest dążenie do zapewnienia godnych warunków życia i pracy pracowników w demokratycznym państwie i dlatego musimy zadbać o przyznanie podstawowych praw pracowniczych ludziom zatrudnionym w tym obszarze.