Kluczowe działania podejmowane przez OPZZ, przestrzeganie prawa pracy w trakcie pandemii COVID-19, Krajowy Plan Odbudowy oraz sytuacja w branży budowalnej były między innymi przedmiotem obrad w trakcie posiedzenia Komisji Gospodarki i Systemu Ekonomicznego OPZZ.

Komisja, która odbyła się w dniu 15 października 2020 r., została zrealizowana w formule hybrydowej – w posiedzeniu można było wziąć udział zarówno stacjonarnie - w siedzibie OPZZ w Warszawie, jak i w formie zdalnej – za pomocą aplikacji ZOOM. Obrady poprowadził Zygmunt Mierzejewski, przewodniczący Komisji Gospodarki i Systemu Ekonomicznego OPZZ.

W posiedzeniu Komisji wziął udział wiceprzewodniczący OPZZ, Piotr Ostrowski, który poinformował o kluczowych działaniach OPZZ podejmowanych w ostatnim czasie. Omówił inicjatywy realizujące Program OPZZ takie jak kampania 21 postulatów. Czas na nowe otwarcie., Kampania Programowa OPZZ – „Godna praca, płaca i emerytura” oraz 5 dla pracowników.

Na temat przestrzegania prawa pracy w okresie pandemii COVID-19 informacji udzielił Jakub Chojnicki Dyrektor Departamentu Nadzoru i Kontroli Państwowej Inspekcji Pracy. Zwrócił uwagę na trudności w realizacji działań PIP w związku z brakiem ustawowych kompetencji instytucji niezbędnych do skutecznej weryfikacji sytuacji pracowników w trakcie pandemii. Kolejne tzw. Tarcze antykryzysowe również nie wprowadziły możliwości prawnych do podejmowania przez PIP skutecznych działań. Dlatego PIP komunikował swoje opinie poprzez stanowiska i zalecenia. Tarcze nałożyły na PIP dodatkowe zadania związane z monitorowaniem zmian w relacjach prawnych pracownik-pracodawca, jednak zadaniom tym nie towarzyszyły kompetencje do weryfikacji zasadności tych zmian. Ponadto, PIP jako pracodawca był odpowiedzialny za stworzenie dla swoich pracowników bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, co utrudniało działalność kontrolną. Mimo to kontrole, choć w mniejszym zakresie, były realizowane, udzielano także porad telefonicznych i e-mail’ owych. Dyrektor Chojnicki przedstawił także aktualna statystykę opisującą rynek pracy w ostatnich miesiącach, do której odniósł się wiceprzewodniczący OPZZ, Sebastian Koćwin. Posiedzenie Komisji było okazją do dyskusji w sprawie aktualnych problemów pracowników i Społecznych Inspektorów Pracy, które zasygnalizowali Elżbieta Aleksandrowicz, Wojciech Kozak oraz Jerzy Wysokiński. Wiceprzewodniczący OPZZ, Piotr Ostrowski, zauważył, że występująca od miesięcy sytuacja w gospodarce wymaga większej widoczności PIP, polegającej na silniejszym komunikowaniu swojego stanowiska w obronie praw pracowniczych oraz bardziej skutecznych działań na rzecz zmian prawa w celu uzyskania większych kompetencji tej instytucji.

W posiedzeniu Komisji wziął także udział pan Jakub Kus, przedstawiciel Związku Zawodowego Budowlani, który omówił aktualną sytuację w branży budowlanej. Wskazał na aktualny poziom inwestycji, budowlanych i infrastrukturalnych, oraz sytuację pracowników w tej branży. Zaznaczył, że skutki wystąpienia pandemii COVID-19 dla branży budowlanej będą odłożone w czasie. Na razie nie jest widoczny spadek inwestycji w branży, jednak wynika to głównie z konieczności kontynuacji działań już rozpoczętych. Kłopoty przechodził jednak sektor meblarski. Perspektywy dla całej branży są jednak mało optymistyczne, z uwagi na deficyt finansów publicznych, który nie pozwoli na dużą skalę inwestycji w przyszłości i brak wykwalifikowanej kadry w odpowiedniej liczbie. Już widać mniejszą liczbę wydawanych pozwoleń na nowe budowy i przetargów na zamówienia publiczne. W dyskusji poruszano także interesującą kwestię wykorzystania środków unijnych w związku z Europejskim Zielonym Ładem, który może być zarówno szansą jak i zagrożeniem dla branży budowlanej, w zależności od tego w jaki sposób będzie realizowana polityka wobec branży surowcowej i przetwórczej (cementownie, wapiennictwo) oraz rynku pracy (w tym polityka migracyjna). Dużo zależeć będzie od polityki unijnej i szybkiego wprowadzenia mechanizmu podatkowego zapobiegającego tzw. carbon leakage, czyli zjawisku polegającemu na przenoszeniu emisji dwutlenku węgla z jednego kraju do drugiego. Niewykluczone, że sytuacja w branży budowlanej będzie przedmiotem prac Rady Dialogu Społecznego, na które otwartość wyraził obecny na posiedzeniu Komisji, przewodniczący Zespołu problemowego ds. gospodarki i rynku pracy RDS, Leszek Miętek.

Dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej i Funduszy Strukturalnych OPZZ, Norbert Kusiak, poruszył kwestię wynagradzania pracowników branży budowlanej i wartą większej promocji inicjatywę ustalania corocznie wysokości minimalnej stawki kalkulacyjnej dla branży. Porozumienie w tej sprawie już kilka lat temu zawarły branżowe: związki zawodowe, w tym Związek Zawodowy Budowlani należący do OPZZ i organizacje pracodawców. Minimalną stawkę kalkulacyjną stworzono na potrzeby udziału przedsiębiorstw w zamówieniach publicznych, w praktyce jest ona stosowana także w ich bieżącej działalności. Jakub Kus poruszył także sprawę warunków pracy i płacy cudzoziemców w branży budowlanej i uznawania ich kwalifikacji. Poinformował także o inicjatywie powiązania Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji z taryfikatorem wynagrodzeń w sektorze budowlanym.

Kolejnym tematem, który przedyskutowali członkowie Komisji był tworzony Krajowy Plan Odbudowy – dokument niezbędny dla wykorzystania funduszy unijnych Europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy i rola OPZZ w tym zakresie. Prezentację dotyczącą tego punktu przedstawił przewodniczący Zespołu, Zygmunt Mierzejewski. Prace nad Planem odbywają się w grupach roboczych, w których z zaangażowaniem pracują przedstawiciele OPZZ, w tym m.in. przewodniczący Mierzejewski, Mirosław Grzybek z Federacji Związków Zawodowych Metalowców i Hutniczych, Anna Kieracińska i Jerzy Wysokiński ze Związku Zawodowego Inżynierów i Techników oraz Aleksandra Wąsik ze Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Członkowie Komisji otrzymali ponadto informację o zrealizowanych i planowanych protestach, których formuła będzie musiała być przemyślana na nowo w związku z pandemią COVID-19. Informacji udzielił Przewodniczący Związku Zawodowego Metalowców i Hutników, Mirosław Grzybek. Omówił aktywność w sprawie problemów branży Przemysł OPZZ w Radzie Dialogu Społecznego w związku ze zmianami prawa m.in. wprowadzenia rynku mocy. Wskazał także, że obecna polityka UE stwarza ryzyko przeniesienia znacznej części działalności przemysłowej (hutniczej, stalowej) poza UE. Powoduje ona już obecnie decyzje krajowe m.in. o wygaszeniu pieca hutniczego przez ArcellorMittal czy działania prowadzące do likwidacji Stoczni Gryfia S.A.

W ramach końcowej części posiedzenia ustalono, że jednym z tematów kolejnego posiedzenia (w grudniu br.) będzie sytuacja pracowników instytucji finansowych. Członkowie związków zawodowych działających w tym sektorze będą bowiem uczestniczyć w pracach Komisji.


(KP)