Styczniowe posiedzenie sejmowej Rady Ochrony Pracy koncentrowało się na przyszłości, zarówno polskiej, jak i europejskiej na rzecz poprawy warunków pracy. 

Dyskutowano o strategicznym dokumentem ramowym UE w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2022 – 2027, polską strategią bhp czyli 6 edycją programu wieloletniego ,,Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy na lata 2023 – 2025” oraz planem pracy Rady na 2022 rok. Rada dokonała także oceny Programu działania Państwowej Inspekcji Pracy na rok 2022, przekazując inspekcji liczne wskazówki do realizacji w roku bieżącym.

Zamierzenia Rady Ochrony Pracy na rok 2022
W roku bieżącym Rada zajmie się wieloma istotnymi działaniami, zarówno w obszarze prawnej ochrony pracy, jak i bezpieczeństwa pracy. Tematyka prac uwzględnia propozycje zgłoszone przez OPZZ.
I tak, są nimi m.in. nowe formy pracy oraz rekomendacje rozwiązań prawnych w obszarze bhp; wnioski legislacyjne de lege ferenda Głównego Inspektora Pracy w zakresie prawnej ochrony pracy; bezpieczeństwo i higiena pracy w sektorach gospodarki o największej liczbie wypadków śmiertelnych i ciężkich; bezpieczeństwo pracowników zatrudnionych w służbach ratowniczych; kontrole inspekcji pracy w obszarze nadzoru rynku; statystyka wypadkowości, a metodologia gromadzenia danych o wypadkach przy pracy; służba medycyny pracy – choroby zawodowe i realizacja badań profilaktycznych; zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy wykonywaniu robót budowlanych polegających na zabezpieczeniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest; przestrzeganie przepisów o ograniczaniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni z perspektywy działań kontrolnych inspekcji pracy; wymagania dla szkoleń pracowników wykonujących prace szczególnie niebezpieczne; zagrożenia związane z obecnością pyłowej atmosfery wybuchowej w przemyśle i rolnictwie; działania informacyjne Państwowej Inspekcji Pracy realizowane w ramach kampanii Europejskiego Urzędu ds. Pracy na temat pracy sezonowej w Unii Europejskiej; ochrona prawna oraz stosowanie przepisów bhp wobec osób świadczących pracę w różnych formach zatrudnienia; programy prewencyjne ZUS wspierające poprawę warunków pracy oraz programy utrzymania zdolności do pracy. Wśród stałych tematów omawiane będą także program działania i projekt budżetu Państwowej Inspekcji Pracy w 2023 roku oraz Sprawozdanie z działalności inspekcji pracy w 2021 roku.

Priorytety PIP w 2022 roku
Rada Ochrony Pracy pozytywnie zaopiniowała „Program działania Państwowej Inspekcji Pracy na rok 2022, zalecając inspekcji pracy uwzględnienie w działaniach kontrolnych działań na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników ochrony zdrowia, zaangażowanych bezpośrednio w walkę z pandemią Covid-19 czy zwrócenie uwagi na negatywny wpływ pandemii na stosunki zatrudnienia, bezpieczeństwo i higienę pracy na małych i mikro budowach, jak i na wykonywanie odbiorów dopuszczających je do pracy. Za istotne uznaliśmy także uzupełnienie kontroli w zakresie czasu pracy (deklarowanego i faktycznego) górników, transportowców czy pracowników ochrony zdrowia. Istotne jest także dalsze intensyfikowanie kontroli legalności zatrudnienia, w tym wysokość faktycznych i deklarowanych należności za pracę. Corocznie powtarza się także postulat o dokonanie weryfikacji ustawowych zadań nakładanych na Państwową Inspekcję Pracy, jak i konieczność wzmocnienia kadrowego i finansowego Państwowej Inspekcji Pracy warunkujące efektywne wypełnianie ustawowych zadań planowanych na najbliższe lata. 
OPZZ na etapie konstruowania programu inspekcji pracy zgłosiło sugestie naszych organizacji członkowskich– zostały one uwzględnione, zarówno w planie działania PIP, jak i w stanowisku Rady.

Polska strategia na rzecz bezpieczeństwa pracy
Rządowy program „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy” realizowany przez Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy od 2008 roku pełni funkcję krajowej strategii w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Potrzeba realizacji szóstego już etapu Programu wynika przede wszystkim z ciągle niesatysfakcjonującego stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w Polsce, ale także nowych wyzwań związanych z cyfrowa transformacją czy koniecznością ograniczania potencjalnych zagrożeń w środowisku pracy. Celem strategicznym Programu jest opracowanie innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych i technicznych, ukierunkowanych na rozwój zasobów ludzkich oraz nowych wyrobów, technologii, metod i systemów zarządzania, których wykorzystanie przyczyni się do znaczącego ograniczenia liczby osób zatrudnionych w warunkach narażenia na czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe. Ważne są także wyzwania związane z wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi, jak i ograniczania strat ekonomicznych i społecznych na wskutek złych warunków pracy.

Jako OPZZ od lat uczestniczymy w wielu przedsięwzięciach upowszechniania i realizacji Programu wśród organizacji członkowskich wszystkich realizowanych przez OPZZ branż gospodarki. Stąd nasza pozytywna ocena strategii już na etapie jej projektowania, a w trakcie roku będziemy uczestniczyć w realizacji działań programu dedykowanych organizacjom związkowym.

Europejskie kierunki BHP na lata 2022 - 2027
„Strategiczne ramy UE dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2022 – 2027” – to dokument przyjęty przez Komisję Europejską 28 czerwca 2021 r. Przyjęta europejska strategia to ważny sygnał dla krajów członkowskich i podkreślenie wprost, że zapewnienie bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy jest jednym z priorytetów komisji w nadchodzących latach. Na postać ram strategicznych wpływ miała wciąż trwająca pandemia COVID-19. Pandemia w znaczący sposób przyczyniła się do zmian w środowisku pracy i metodach pracy, pojawienia się nowych zagrożeń zawodowych czy stresu z tym związanego. Dlatego ramy strategiczne koncentrują się na takich kluczowych celach jak: 1) przewidywanie zmian i zarządzanie nimi w nowym świecie pracy, spowodowanym przez ekologiczne, cyfrowe i demograficzne przemiany; 2) poprawa zapobiegania wypadkom i chorobom w miejscu pracy; 3) zwiększenie gotowości na ewentualne przyszłe kryzysy zdrowotne. Podkreśla się w sposób szczególny konieczność unowocześnienia i uproszczenia unijnych przepisów BHP w kontekście ekologicznych i cyfrowych przemian, skupienie się na zagrożeniach psychospołecznych czy zapobieganiu chorobom i wypadkom związanym z pracą.

W ocenie OPZZ, na obecnym etapie realizacji strategii dla Polski wyzwaniem jest zaplanowanie harmonogramu wdrażania poszczególnych jej celów i współpraca instytucjonalna na rzecz jej realizacji. Istotną rolę powinien pełnić dialog społeczny wśród krajowych partnerów społecznych, z uwagi na przypisanie nam w strategii istotnej roli. Komisja Europejska wprost skierowała do apel do partnerów społecznych o: 1) podjęcie działań i aktualizację istniejących porozumień na poziomie międzybranżowym i sektorowym w celu zajęcia się nowymi kwestiami BHP związanymi z cyfrowym rynkiem pracy, w szczególności zagrożeniami psychospołecznymi i ergonomicznymi, do 2023 r., 3) znalezienie wspólnie uzgodnionych rozwiązań w celu sprostania wyzwaniom strategii, 3) opracowanie wytycznych dla sektora opieki zdrowotnej, skupiających się m.in. na ochronie pracowników przed narażeniem na działanie niebezpiecznych produktów leczniczych. W dokumencie znalazł się także jeden z postulatów OPZZ, dyskutowanych publicznie od ubiegłego roku, o promowanie działań na rzecz uznania Covid – 19 za chorobę zawodową.

W posiedzeniu i dyskusji Rady udział brali członkowie rekomendowani przez OPZZ: Zbigniew Janowski i Renata Górna.

(rg)

Renata Górna, dyrektor Wydziału Polityki Społecznej, Rynku Pracy, Ubezpieczeń i Zdrowia OPZZ