OPZZ walczy o emerytury stażowe od 2010 r. Niezrozumiała jest niechęć rządu do tego pomysłu, tym bardziej, że nasi sąsiedzi, Niemcy, korzystają z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę od dawna.

Biuro Prasowe OPZZ

Jakie rozwiązania przejścia na wcześniejszą emeryturę funkcjonują w Niemczech? Sprawdźmy!

Pierwsza możliwość

Ta możliwość jest dostępna dla tych, którzy mają co najmniej 35 lat stażu ubezpieczeniowego, ale też osiągnęli co najmniej 63 lat. Korzystający z tego rozwiązania pobierają emeryturę zmniejszoną (0,3 proc. za każdy miesiąc na wcześniejszej emeryturze). Jest to powszechna emerytura wcześniejsza (czym się różni od emerytur pomostowych) i jest  zbliżona do emerytury częściowej.

Druga możliwość

W niemieckich regułach emerytalnych jest też druga możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę. Ta opcja jest bardziej podobna do rozwiązania proponowanego przez OPZZ. Została wprowadzona w 2014 r. Towarzyszyła jej kampania medialna pod hasłem „nie prezent, a dobrze zasłużona”. Można to odczytać tak: długo i ciężko pracujące osoby zasłużyły na nagrodę w postaci wcześniejszego przejścia na emeryturę.

Długość stażu została ustalona na 45 lat, więc dla kobiet jest to o 10 lat dłużej, a dla mężczyzn o 5 lat dłużej niż to ustalono w propozycji OPZZ. Do stażu ubezpieczeniowego włączane są okresy składkowe i nieskładkowe (np. okresy wychowywania dzieci do 10. roku życia, okresy pobierania zasiłków dla bezrobotnych z wyjątkiem dwóch ostatnich lat przed złożeniem wniosku o tę emeryturę).

Kryterium okresu stażu ustalone na 45 lat oznacza, że osoba zaczynająca pracę w wieku 18 lat, może przejść na ten typ emerytury najwcześniej w wieku 63 lat. Faktycznie więc można przejść na nią w okresie dwóch lat przed osiągnięciem standardowego wieku emerytalnego. W przypadku wprowadzenia w życie propozycji OPZZ byłoby to o 7 lat wcześniej.

Ze względu na to, że wymiar emerytury zależy od punktów emerytalnych, a te od długości okresu stażu, przejście na wcześniejszą emeryturę stażową w Niemczech oznacza też niższy jej wymiar (praca przez jeden miesiąc dłużej zwiększa emeryturę o 0,19 proc.). Średnia emerytura korzystających z tego rozwiązania jest jednak znacząco wyższa od wspomnianych wcześniejszych emerytur, które podlegają zmniejszeniu.

Efekty reformy

Po wprowadzeniu emerytury stażowej w Niemczech ok. 30 proc. osób przechodzących na emeryturę skorzystało z tego rozwiązania w ciągu kilku miesięcy po osiągnieciu wieku 63 lat i spełnieniu kryterium 45 lat stażu. Uprawnieni przechodzili na emeryturę stażową wcześniej o 5 miesięcy w porównaniu z grupą kontrolną. W 2016 r. skorzystało z tego rozwiązania 225 290 osób, a w 2019 r. już 253 492 osób (31 proc. osób przechodzących na emerytury ogółem). Co warte podkreślenia niemieckie emerytury stażowe średnio były dużo wyższe niż emerytury osób przechodzących na emeryturę w standardowym wieku (w systemie niemieckim nie ma kategorii emerytury minimalnej).

Koszty reformy

Dyskusja o kosztach reformy z 2014 r. była w Niemczech bardzo ożywiona. Niektóre szacunki często podawane w mediach były przesadzone (1,3 mld euro miesięcznie). Nie brano bowiem pod uwagę tego, że osoby przechodzące na emeryturę stażową mogły przejść również na inny rodzaj wcześniejszej emerytury. W jednej z symulacji podawano, że koszty wyniosą 2,6 mld euro w 2015 r. oraz po 3,2 mld w latach 2016 i 2017. Bardziej zaawansowana analiza uwzgledniająca wydatki ubezpieczeniowe, podatki oraz składki była wyższa i wyniosła w ujęciu łącznym 1,47 mld euro w 2014 r., 4,52 mld euro w 2015 i 6,46 mld euro w 2016 r.

Oprac. na podstawie: Opinii o projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (OPZZ) dra hab. Ryszarda Szarfenberga