Ustawa podpisana! To sukces Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych. Trzy centrale związkowe, w tym OPZZ, 20 kwietnia 2021 r. skierowały do premiera Mateusza Morawieckiego wniosek o zmianę przepisów dotyczących warunków przyznawania emerytur pomostowych oraz kompetencji Państwowej Inspekcji Pracy. Z satysfakcją stwierdzamy, że premier przychylił się do naszych postulatów, a Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przygotowało stosowny projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw. Prezydent Andrzej Duda kwietnia 2022 r. podpisał ustawę.

·Zmiany w zakresie warunków nabycia prawa do emerytury pomostowej – zniesienie obowiązku rozwiązania stosunku pracy

Pierwszy istotny problem, jaki pojawił się w stosowaniu ustawy o emeryturach pomostowych z dnia 19 grudnia 2008 r. był związany z realizacją w praktyce warunku ustawowego nabycia prawa do emerytury pomostowej określonego w art. 4 pkt. 7 ustawy o emeryturach pomostowych, tj. niepozostawania przez ubezpieczonego w stosunku pracy. Wymóg określony w pkt. 7 prowadził do sytuacji, w których osoby rozwiązywały stosunek pracy i ubiegały się o emeryturę pomostową, po czym okazywało się, że nie spełniają wszystkich kryteriów do uzyskania świadczenia. W związku z tym emerytura pomostowa nie mogła im zostać przyznana, a jednocześnie osoby te pozostawały bez zatrudnienia w związku z rozwiązaniem stosunku pracy. Dotychczasowe działania podjęte przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w celu rozwiązania tego problemu, takie jak wydanie „Informacji dotyczącej realizacji przez ZUS emerytur pomostowych” z dnia 24 lutego 2020, okazały się nieskuteczne.

Mając powyższe na uwadze, OPZZ domagało się uchylenia przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej, o której mowa w art. 4 pkt 7 ustawy o emeryturach pomostowych. Taka zmiana pozwoli uniknąć sytuacji, w których osoby rozwiązujące stosunek pracy i ubiegające się o świadczenie dowiadują się, że nie spełniają wszystkich kryteriów do uzyskania świadczenia, w związku z czym świadczenie nie może im zostać przyznane, a jednocześnie pozostają bez zatrudnienia w związku z rozwiązaniem stosunku pracy. W uchwalonej ustawie przyjęto postulowane przez nas rozwiązanie.

·Zmiany w zakresie rozszerzenia kompetencji Państwowej Inspekcji Pracy

Uchwalona ustawa zawiera ponadto rozwiązania, które umożliwią Państwowej Inspekcji Pracy merytoryczną ocenę procesu kwalifikowania przez pracodawcę wykonywanych u niego prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze według kryteriów wskazanych w art. 3 ust. 1-3 ustawy o emeryturach pomostowych. Zmiany te pozwolą na efektywne rozwiązanie sporów dotyczących charakteru poszczególnych stanowisk, a także zapobiegną przypadkom formalnego zmieniania nazw stanowisk tylko w celu uniknięcia przez pracodawcę opłacania składki na Fundusz Emerytur Pomostowych.

Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 1 pkt 5 i art. 4, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.

Potrzebne są kolejne zmiany – domagamy się likwidacji wygasającego charakteru emerytur pomostowych

OPZZ od wielu lat zwraca uwagę na potrzebę podjęcia prac legislacyjnych zmierzających do likwidacji wygasającego charakteru emerytur pomostowych. W aktualnym stanie prawnym jednym z podstawowych warunków uzyskania emerytury pomostowej jest wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed dniem 1 stycznia 1999 r. Warunek ten powoduje, że system emerytur pomostowych ma charakter wygasający i osoby młode, które wkroczyły na rynek pracy oraz podjęły pracę w warunkach szkodliwych po 1 stycznia 1999 r., nie spełniają jednej z przesłanek uzyskania możliwości przejścia na emeryturę pomostową. Jest to w ocenie OPZZ niesprawiedliwe różnicowanie osób świadczących pracę w warunkach szkodliwych w zależności od momentu podjęcia pracy. Osoby młode odprowadzają składki na Fundusz Emerytur Pomostowych, a więc powinny mieć możliwość skorzystania ze świadczeń wypłacanych z Funduszu.

KD