Drugie w tym roku posiedzenie Rady OPZZ poświęcono głównie sytuacji kobiet na rynku pracy. Debata przeprowadzona 9 marca na forum naczelnego organu stanowiącego Konfederacji, wpisała się w kampanię pod hasłem: OPZZ też jest kobietą.

Biuro prasowe OPZZ

Tak nie może być!

Dyskusję otworzyła wiceprzewodnicząca Barbara Popielarz. W jej opinii w ostatnich latach Polska jest coraz mniej przyjazna kobietom: proponuje im się niższe zarobki, pracę w mniej płatnych sektorach, mają mniejsze możliwości awansu zawodowego, są narażone na mobbing i molestowanie. - Niestety, złą sytuację, pogorszyła jeszcze bardziej pandemia COVID-19. Kobiety częściej niż mężczyźni musiały rezygnować z pracy, by opiekować się dziećmi lub ciężko chorymi członkami rodziny. Tak nie może być!  - punktowała Barbara Popielarz. Wiceszefowa OPZZ podkreśliła, że Centrala od wielu lat zwraca uwagę na niedoskonałości polskiego prawa i problemy, które dotykają kobiety. - Apelujemy np. o wprowadzenie monitoringu wynagrodzeń w przedsiębiorstwach. Wspieramy złożony w sejmie projekt, który zakłada, że wszyscy pracodawcy zatrudniający ponad 20 osób musieliby monitorować i informować rząd o różnicach w płacach kobiet i mężczyzn. OPZZ od samego początku wspiera tę inicjatywę – mówiła Popielarz.

Wiceprzewodnicząca przedstawiła wstępne wyniki badań ankietowych pn. „Kobiety i Mężczyźni w OPZZ: sytuacja, opinie i potrzeby członkiń i członków OPZZ” . (więcej: TUTAJ).

14% - zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć w UE

Wiceprzewodniczący Piotr Ostrowski przybliżył założenia „Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości za pośrednictwem mechanizmów przejrzystości wynagrodzeń oraz mechanizmów egzekwowania”. Autorzy dokumentu wskazując powody przedstawienia wniosku podkreślają, że prawo do równego wynagrodzenia kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości jest jedną z podstawowych zasad Unii Europejskiej zapisaną w traktacie rzymskim. Wymóg zapewnienia równości wynagrodzeń został określony we wcześniejszej dyrektywie (z 2006 r.) i zaleceniu Komisji Europejskiej w sprawie przejrzystości wynagrodzeń z 2014 r. Jednak pomimo tych ram prawnych skuteczne wdrożenie w Unii Europejskiej wspomnianej zasady i jej egzekwowanie w praktyce jest nadal wyzwaniem. Za jedną z głównych przeszkód uznano brak przejrzystości wynagrodzeń. Zróżnicowanie wynagrodzenia ze względu na płeć utrzymuje się w UE na poziomie około 14 %, a zróżnicowanie emerytur w UE wynosi 33 %. Komisja Europejska, podobnie jak OPZZ, podkreśla, że pandemia COVID-19 oraz jej skutki gospodarcze i społeczne sprawiają, że rozwiązanie tego problemu jest jeszcze pilniejsze, biorąc pod uwagę, że kryzys szczególnie poważnie dotknął pracowników płci żeńskiej.

Monitoring i transparentność wynagrodzeń

Wiceprzewodniczący Ostrowski stwierdził, że deklaracje i zapewnienia polskiego rządu o potrzebie zmniejszenia luki płacowej są niewystarczające. Luka płacowa wciąż stanowi problem, z którym państwo sobie nie radzi. - Dlatego dużą nadzieję wiążemy z projektem dyrektywy w sprawie równości wynagrodzeń. Wprowadzając nowe rozwiązania możemy poprawić sytuację kobiet na rynku pracy i uczynić rynek pracy bardziej sprawiedliwym – wskazywał Ostrowski.OPZZ uważa, że konieczny jest monitoring wynagrodzeń w przedsiębiorstwach i większa transparentność przy ich ustalaniu. Należy wprowadzić instrument prawny, który służyłby równości wobec płci w polityce płacowej stosowanej przez pracodawców. W tym celu powinien istnieć obowiązek monitoringu płac kobiet i mężczyzn u danego pracodawcy. Rozwiązanie to zachęciłoby firmy do głębszej analizy różnic płacowych według płci w danej jednostce i prezentacji wyników. W przypadku identyfikacji u danego pracodawcy różnic płacowych, instrument zobowiązywałby go do podjęcia działań naprawczych. Odpowiedzią na ten postulat jest projekt dyrektywy dotyczącej przejrzystości wynagrodzeń ze względu na płeć i likwidacji różnic w równym traktowaniu kobiet i mężczyzn. Propozycja dyrektywy jest realną szansą na znaczący postęp w walce o równe płace. - OPZZ aktywnie uczestniczy w pracach nad projektem dyrektywy, zgłaszając rządowi i Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych swoje wnioski i postulaty – zapewnił Piotr Ostrowski. Uzupełnieniem wypowiedzi wiceprzewodniczącego OPZZ była prezentacja Anety Trojanowskiej (ZNP) ilustrująca stan zaawansowania prac nad projektem dyrektywy PE i Rady.

Work – life balance

Wiceprzewodniczący Sebastian Koćwin omówił sytuację kobiet na rynku pracy, a w tym kontekście Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów.

Dyrektywa „Work-life balance”) ustanawia minimalne wymagania mające na celu: osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn pod względem szans na rynku pracy i traktowania w miejscu pracy, ułatwienie pracownikom będącym rodzicami lub opiekunom godzenie życia zawodowego z rodzinnym.

W związku z tym Dyrektywa przewiduje szereg indywidualnych praw związanych z urlopem ojcowskim, urlopem rodzicielskim i urlopem opiekuńczym oraz elastyczną organizacją pracy dla pracowników będących rodzicami lub opiekunami.

Wśród najważniejszych kwestii wymagających przeniesienia do krajowego prawa pracy, znajdują się następujące rozwiązania:

- reguła nieprzenoszalnego co najmniej dwumiesięcznego urlopu rodzicielskiego dla każdego z rodziców, możliwego do wykorzystania do 8 roku życia dziecka;

- wprowadzenie urlopu opiekuńczego do 5 dni roboczych w roku, umożliwiającego zapewnienie osobistej opieki lub wsparcia krewnemu lub osobie zamieszkującej z pracownikiem w tym samym gospodarstwie domowym, którzy wymagają znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych;

- prawo do czasu wolnego od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika;

- zapewnienie, aby pracownicy posiadający dzieci do określonego wieku - co najmniej do 8 lat - mieli prawo do występowania z wnioskiem o elastyczną organizację pracy w celu sprawowania opieki.

Inicjatywy Parlamentarnego Zespołu Praw Kobiet

Gościnią Rady OPZZ była Wanda Nowicka, posłanka Koalicyjnego Klubu Poselskiego Lewicy, przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu Praw Kobiet (PZPK). Posłanka Nowicka przypomniała, że misją Zespołu jest działanie na rzecz zagwarantowania kobietom pełnej realizacji konstytucyjnej zasady równości. Zespół podejmuje inicjatywy edukacyjne i legislacyjne na rzecz równego statusu kobiet i mężczyzn. Jednocześnie propaguje równouprawnienie w sferze publicznej, zawodowej i prywatnej w zgodzie z zasadami równouprawnienia kobiet i mężczyzn obowiązującymi w Unii Europejskiej i innymi zobowiązaniami międzynarodowymi w tym zakresie. Parlamentarzystka omówiła ważniejsze inicjatywy poselskie na rzecz kobiet. Odwołała się przy tym do omawianych wcześniej dyrektyw unijnych. Wyprzedzając implementację dyrektywy Work – life balance, PZPK wniósł projekt ustawy o wydłużeniu urlopu ojcowskiego z 2 do 6 tygodni. Rozszerzenie możliwości opieki mężczyzn nad dziećmi, w pewnym stopniu zredukowałby zjawisko dyskryminacji kobiet na rynku pracy. Zespół wniósł także projekt ustawy, której celem jest zmniejszenie luki płacowej między kobietami a mężczyznami poprzez zwiększenie kontroli nad kształtowaniem płac przez pracodawców. To jest bezpośrednie odwołanie do zaleceń unijnej dyrektywy w sprawie przejrzystości wynagrodzeń ze względu na płeć i likwidacji różnic w równym traktowaniu kobiet i mężczyzn. PZPK postuluje wzmocnienie instrumentarium prawnego Państwowej Inspekcji Pracy aby mogła skuteczniej kontrolować pracodawców w tym zakresie.

Podjąć dialog i przywrócić pokój! Nie dla nierówności i stereotypów!

Wiesława Taranowska, przewodnicząca Komisji Kobiet OPZZ, przedstawiła dokumenty przyjęte przez Komisję na posiedzeniu 4 marca br. W Oświadczeniu w sprawie aktualnej sytuacji na Ukrainie Komisja potępia militarną agresję i inwazję Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Wzywa do zakończenia ataków, podjęcia dialogu i przywrócenia pokoju. - Solidaryzujemy się z kobietami i dziećmi uciekającymi z ojczyzny, szukającymi schronienia w krajach sąsiednich! Solidaryzujemy się ze wszystkimi obrońcami Ukrainy, którzy walczą z brutalnym i agresywnym atakiem ze strony Rosji, w tym również z kobietami walczącymi na froncie wojennym, będącymi pracownicami ochrony zdrowia, służb mundurowych - piszą członkinie Komisji Kobiet OPZZ. 

W Stanowisku w sprawie zmian prawnych wzmacniających sytuację kobiet w środowisku pracy i życiu społecznym, członkinie  Komisji przypominają, że od lat domagają się zmian przepisów prawnych eliminujących bariery w życiu zawodowym i społecznym kobiet oraz utrwalających nierówności i stereotypy. - Państwo polskie ma wiele do zrobienia w sferze zwiększania i pogłębiania świadomości społecznej, o czym przypominamy rządzącym i stanowiącym prawo – czytamy w Stanowisku. Członkinie Komisji uważają, że - Tylko dzięki przepisom zwalczającym stereotypy i nierówności Polska stanie się sprawiedliwym i przyjaznym miejscem do życia dla wszystkich, obywatelek i obywateli.