Środki nadzwyczajne i plany naprawcze wspierające pracowników i miejsca pracy

EKZZ składa kondolencje rodzinom i przyjaciołom osób, które zmarły na COVID-19. Składamy hołd wszystkim pracownikom, którzy zapewniają opiekę i pomoc osobom zakażonym i którzy zapewniają niezbędne produkcje, dostawy i usługi dla systemów opieki zdrowotnej i ludności. Wyrażamy solidarność i wsparcie dla wszystkich osób zakażonych oraz dla pracowników i ich rodzin, którzy stracili pracę lub zostali zawieszeni w pracy.

EKZZ w dalszym ciągu mobilizuje się w celu zapewnienia niezbędnego wsparcia, poprzez dialog społeczny, negocjacje, lobbing i koordynację, wszystkim pracownikom dotkniętym kryzysem. Potwierdzamy konieczność wzmocnienia praw pracowników i związków zawodowych, ochrony oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, a także dialogu społecznego, negocjacji zbiorowych i udziału pracowników, jako podstawowych narzędzi reagowania w sytuacji nadzwyczajnej, strategii wyjścia i naprawy gospodarczej, która ma nastąpić.

Zmniejszenie ryzyka zarażenia i zagwarantowanie przestrzegania przepisów BHP dla wszystkich pracowników musi być warunkiem wstępnym wszelkich środków nadzwyczajnych lub naprawczych. Będziemy w dalszym ciągu podejmować wszelkie możliwe działania w celu zapewnienia pełnego wsparcia dla usług publicznych na wszystkich szczeblach, w szczególności dla zdrowia publicznego i systemów opieki długoterminowej, ochrony miejsc pracy poprzez pracę w niepełnym wymiarze godzin i ustalenia dotyczące ochrony dochodów, a także zapobiegania masowej recesji i bezrobociu.

Kluczowym priorytetem w tym momencie jest zdrowie i bezpieczeństwo, środki ochrony osobistej i testy, nie tylko w zamkniętych zakładach zamkniętych, takich jak domy opieki dla osób starszych, więzienia, szpitale psychiatryczne, a także opieka nad dziećmi i szkoły. Środki ochrony osobistej i testy będą potrzebne przez długi czas, a państwa członkowskie i Komisja Europejska powinny podjąć bardziej zdecydowane kroki w celu zapewnienia produkcji w Europie.

EKZZ potępia nadużywanie przez niektóre rządy przepisów dotyczących sytuacji kryzysowych w celu ograniczenia praw pracowników i związków zawodowych.

Środki nadzwyczajne

Przywódcy polityczni i rządy na całym świecie okazali się nieprzygotowani do stawienia czoła temu bezprecedensowemu kryzysowi. Jego skutki dla naszych systemów opieki zdrowotnej i usług publicznych okazały się druzgocące, dowodząc, że oszczędności i prywatyzacja były niewłaściwą receptą na dobrobyt ludzi i bezpieczeństwo naszych społeczeństw.

EKZZ wzywa instytucje europejskie i państwa członkowskie do jak najszybszego wdrożenia już zatwierdzonych środków nadzwyczajnych i zapewnienia, że zmobilizowane środki dotrą do służb publicznych, pracowników i gospodarki bez dalszej zwłoki. Pracownicy, przedsiębiorstwa i służby publiczne nie mogą dłużej czekać.

Chociaż z zadowoleniem przyjmujemy przyjęte dotychczas środki UE, musimy podkreślić, że nie są one wystarczające, a w niektórych przypadkach są źle wdrażane. Ponadto środki unijne były często przyjmowane bez żadnego zaangażowania partnerów społecznych. Ta sytuacja nadzwyczajna dotyczy przede wszystkim pracowników i przedsiębiorstw: dlatego nie do przyjęcia jest fakt, że nie udało się osiągnąć odpowiedniego dialogu społecznego.

Nadal istnieją istotne przeszkody i opóźnienia we wdrażaniu środków, które należy pilnie rozwiązać.

W szczególności, pytamy: 

  • EUROPEJSKI BANK CENTRALNY ma usunąć limity czasowe i ilościowe ze swojego programu Pandemic Emergecny Purchase Program (program zakupu rządowych obligacji o wartości 750 mld euro AR).
  • EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY i budżet UE w celu udzielenia wsparcia finansowego gospodarce, w szczególności usługom publicznym, infrastrukturze społecznej i zdrowotnej oraz MŚP, bez dalszych opóźnień i na korzystnych warunkach.
  • Wszystkie instytucje finansowe, aby upewnić się, że wszystkie przedsiębiorstwa otrzymujące publiczne wsparcie finansowe nie wypłacają dywidend i zysków, w tym poprzez wykupy akcji i wyjątkowe premie, oraz nie zwalniają pracowników w czasie kryzysu.
  • Unia Europejska i państwa członkowskie mają zapewnić, aby podstawowe dostawy i usługi były zagwarantowane bez zbędnych blokad na granicach oraz aby pracownicy, którzy muszą dotrzeć do miejsca pracy w celu zapewnienia podstawowych produkcji i usług, mogli to robić w pełni bezpiecznie i byli chronieni w pracy; zagwarantowanie równego traktowania pracowników mobilnych i przygranicznych.
  • UE powinna dopilnować, aby środki pomocy finansowej dla krajów sąsiadujących i Afryki koncentrowały się na wspieraniu systemów opieki zdrowotnej, pracowników i przedsiębiorstw, w szczególności w zakresie zatrudnienia, dochodów i ochrony socjalnej, oraz aby partnerzy społeczni byli odpowiednio zaangażowani w ich realizację. 

EKZZ wzywa UE i państwa członkowskie do przyjęcia i wdrożenia środków nadzwyczajnych zaproponowanych przez Komisję Europejską i Eurogrupę, bez zwłoki i bez warunków.

W szczególności:

EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY i EMS (Europejski Mechanizm Stabilizacyjny)

  • Finansowanie z EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY i Europejskiego Mechanizmu Stabilności, które ma być pilnie uruchomione, bez uwarunkowań makroekonomicznych lub fiskalnych ex ante i ex post. 
  • Pożyczki udzielane z najdłuższymi okresami spłaty i najniższym możliwym oprocentowaniem.

SURE

  • Wszystkie państwa członkowskie zobowiązane są dostarczyć niezbędnych gwarancji, aby "SURE" mogło funkcjonować bez opóźnień. 
  • UE udziela pożyczek o możliwie najdłuższym okresie spłaty i najniższym oprocentowaniu.
  • że zakres tego środka nadal koncentruje się na zatrudnieniu i nie jest rozszerzony na środki związane ze zdrowiem.
  • ZABEZPIECZENIE to działa również w okresie naprawczym, do czasu przezwyciężenia kryzysu zatrudnienia.
  • Komisja Europejska zaleca, a państwa członkowskie zobowiązują się do tego: 
    • Zakres geograficzny obejmujący całą UE: Wszystkie państwa członkowskie powinny wprowadzić skrócony czas pracy (SCZP) lub podobne środki w celu zapewnienia ciągłości zatrudnienia oraz zrekompensowania utraconych zarobków w wyniku czasowego skrócenia czasu pracy lub czasowego zawieszenia działalności zawodowej. 
    • Inkluzywność: Wszystkie środki w zakresie SCZP i podobne powinny obejmować wszystkie sektory, przedsiębiorstwa i kategorie pracowników, w tym pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin i na czas określony, pracowników tymczasowych, pracowników niestandardowych, osoby wykonujące wolne zawody, osoby pracujące na własny rachunek, pracowników niepewnych, niezgłoszonych i migrujących.
    • Adekwatność: państwa członkowskie powinny zapewnić, że środki te są wystarczające, aby umożliwić wszystkim pracownikom prowadzenie godnego życia. Istotne jest, aby płace były negocjowane ze związkami zawodowymi i powinny pokrywać wystarczającą część pierwotnej pensji.
    • Czas trwania: Istotne jest, aby państwa członkowskie zapewniły, że czas trwania uzgodnień dotyczących SCZP wykracza poza okres natychmiastowego zamknięcia, w celu zagwarantowania sprawiedliwego zwrotu pomocy.
    • Utrzymanie zatrudnienia: Państwa członkowskie powinny dopilnować, aby dostęp do SURE był uzależniony od zachowania stosunku pracy i zapewniał ochronę przed zwolnieniami. Aby ochrona ta była skuteczna, powinna mieć charakter retroaktywny i obejmować również okres po zakończeniu pracy w sektorze transportu drogowego. Ponadto, uznając, że niektórzy pracownicy mogli już zostać zwolnieni, państwa członkowskie powinny zapewnić "prawo do ponownego zatrudnienia".
    • Pełne zaangażowanie związków zawodowych i pracodawców w opracowywanie i wdrażanie środków na szczeblu krajowym, branżowym i zakładowym. Musi się to odbywać zgodnie z ustalonymi krajowymi przepisami, zwyczajami i praktykami.
    • Due diligence (należyta staranność AR) i zapewnienie łańcucha dostaw: Wytyczne dla SURE muszą uznawać i wspierać potrzebę wprowadzenia środków mających na celu zabezpieczenie łańcucha dostaw oraz przeprowadzenie due diligence przez przedsiębiorstwa.
    • Monitorowanie i środki zapobiegające unikaniu zobowiązań: Należy uwzględnić środki mające na celu zapewnienie, że wdrożenie w terenie jest zgodne z celem SURE. Jednostronne wprowadzenie szkodliwych zmian w umowach i zastąpienie
    • "drodzy" pracownicy powinni być zakazani. Aby zapewnić właściwe wdrożenie SURE, państwa członkowskie są proszone o wspieranie krajowych służb kontrolnych i ustanowienie przyspieszonych procedur składania skarg. 

Strategia wyjścia: poza sytuacją kryzysową 

  • EKZZ zwraca się do instytucji UE i państw członkowskich o wprowadzenie skoordynowanego i opartego na ostrożności podejścia do stopniowego wychodzenia z obecnych środków nadzwyczajnych. 
  • Komisja Europejska opublikowała swoją mapę drogową dotyczącą strategii wyjścia z kryzysu bez odpowiednich konsultacji z partnerami społecznymi, w związku z czym wymiar bezpieczeństwa i higieny pracy oraz potrzeba zaangażowania przez przedsiębiorstwa związków zawodowych w przygotowanie do powrotu do pracy są w niej ledwie wspomniane. Ponadto państwa członkowskie omawiają strategię wyjścia w swoim własnym kraju bez odpowiedniej koordynacji między nimi. 
  • Należy pilnie zająć się tymi kwestiami poprzez wdrożenie europejskiego skoordynowanego i zapobiegawczego podejścia, które obejmuje pełne zaangażowanie partnerów społecznych na szczeblu UE, krajowym, regionalnym, sektorowym i w miejscu pracy. 
  • W szczególności skoordynowana i zapobiegawcza strategia wyjścia oparta na zagrożeniach musi uwzględniać następujące aspekty: 
  • Stopniowy wzrost aktywności gospodarczej i powrót do pracy w bezpiecznych warunkach musi być oceniany na podstawie dobrze uzasadnionych względów naukowych i powinien być dozwolony tylko wtedy, gdy rozprzestrzenianie się wirusa spowalnia, ryzyko staje się możliwe do opanowania, poprawia się zdolność naszych systemów opieki zdrowotnej do radzenia sobie z nim, a pracodawca zapewnia odpowiedni poziom zapobiegania ryzyku w miejscu pracy. 
  • Zdrowie publiczne jest celem nadrzędnym i niebezpieczny powrót do pracy nie może podważać tego celu. Środki ochrony osobistej i testy w strategicznych miejscach pracy muszą być zatem dostępne bezpłatnie, być może przy wsparciu starannie opracowanych systemów śledzenia. 
  • Gospodarczy i społeczny wpływ obecnych środków ograniczających rozprzestrzenianie się jest ogromny i po usunięciu tych ograniczeń minie trochę czasu, zanim powrócimy do poprzedniego poziomu wzrostu i jakości zatrudnienia. Należy kontynuować wspieranie środków nadzwyczajnych również po zniesieniu blokad; należy również wprowadzić solidną strategię ożywienia gospodarczego i inwestycji, aby zbudować bardziej zrównoważony model gospodarczy. 
  • Inwestowanie w usługi publiczne i infrastrukturę ma zasadnicze znaczenie dla budowania odporności i zdolności do przetrwania ewentualnej drugiej fali wirusa COVID-19 i/lub innych przyszłych nieoczekiwanych wstrząsów. Posiadanie silnej bazy usług publicznych nie tylko pomaga krajom w radzeniu sobie z tymi wydarzeniami, ale także pomaga im w szybszym powrocie do zdrowia, zarówno pod względem gospodarczym, jak i społecznym. Naprawa szkód wyrządzonych przez politykę oszczędnościową, cięcia i prywatyzację usług publicznych, w szczególności systemów opieki zdrowotnej i długoterminowej, powinna być głównym celem zarówno środków nadzwyczajnych, jak i środków naprawczych. 
  • Kluczowe znaczenie ma dobre zrozumienie i akceptacja przez pracowników, przedsiębiorstwa i obywateli strategii i środków podejmowanych na szczeblu UE i krajowym w celu stopniowego wycofywania się ze środków ograniczających rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń. Kluczem do zapewnienia tego jest zaangażowanie partnerów społecznych. Wzywamy władze publiczne do informowania i wyjaśniania strategii i środków w jasny i spokojny sposób, aby zapewnić, że ludzie czują się pewnie, że mogą wrócić do pracy. 
  • Europejskie przemysłowe łańcuchy wartości są ściśle powiązane w skali międzynarodowej. Dlatego też z gospodarczego, społecznego i środowiskowego punktu widzenia konieczne jest, w miarę możliwości, przyjęcie szerokiego podejścia do łańcuchów wartości przy stopniowym otwieraniu i rozwijaniu działalności przemysłowej. Tylko podejście uwzględniające złożoność łańcuchów wartości może przyczynić się do pełnego zaopatrzenia ludności i zminimalizowania szkód gospodarczych. Globalne łańcuchy dostaw, których celem jest jedynie obniżenie cen, kosztów i wynagrodzeń, wykazały swoją wrażliwość na tę dramatyczną sytuację i przyczyniają się do powstawania trudności w walce z pandemią. Decydenci polityczni powinni potraktować priorytetowo odbudowę odpowiedzialnych społecznie i zrównoważonych europejskich łańcuchów dostaw. 
  • Ochrona zdrowia publicznego i usług publicznych powinna być utrzymywana z dala od umów handlowych, a szczepionki i terapie, po ich udostępnieniu i przetestowaniu, powinny być udostępniane wszystkim krajom, zwłaszcza najbiedniejszym i najbardziej narażonym, bez żadnych spekulacji i zysków, torując drogę do sprawiedliwego i opartego na współpracy podejścia do patentów na leki w wielostronnym systemie handlu. 
  • Z punktu widzenia bezpieczeństwa i higieny pracy poziom ryzyka różnych działań i zadań będzie musiał być brany pod uwagę przy ustalaniu strategii powrotu do pracy, równoważonych z ich koniecznością z punktu widzenia zdrowia publicznego/społecznego, a także dobrego funkcjonowania przedsiębiorstwa i gospodarki. 
  • Niektóre działania lub zadania w służbach publicznych, a także w przedsiębiorstwach lub sektorach, będą musiały być wykonywane w każdych okolicznościach, nawet przy stosunkowo wysokim poziomie ryzyka, dla których bezwzględnie konieczne są odpowiednie środki ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, a środki ochrony indywidualnej i badania powinny być traktowane priorytetowo. Inne działania lub zadania powinny być wznawiane stopniowo i tylko wtedy, gdy skutecznie wprowadzi się odpowiedni poziom zapobiegania. Ważne jest, aby rozważyć, które działania powinny być traktowane priorytetowo na początku powrotu do pracy, z jednej strony ze względu na znaczenie dla zdrowia publicznego, społeczeństwa i gospodarki, a z drugiej strony ze względu na skuteczną profilaktykę. 
  • Władze publiczne wspólnie z partnerami społecznymi będą musiały znaleźć odpowiednie strategie, aby to osiągnąć, uwzględniając szczególne okoliczności w różnych krajach, sektorach, przedsiębiorstwach i wymagania dotyczące miejsc pracy, takie jak poziom interakcji pracowników z klientami, klientami lub użytkownikami, możliwości ustanowienia skutecznych środków służących dystansowi społecznemu, dostępność środków ochrony osobistej (PPE), takich jak maski, oraz odpowiednich środków do przeprowadzania testów biologicznych i serologicznych. 
  • Pilne działania na rzecz ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy kobiet pracujących w sektorach znajdujących się na pierwszej linii frontu kryzysu, począwszy od zapewnienia środków ochrony osobistej, rozsądnej zmiany pracy i opieki w przypadku zakażenia. Skuteczna koordynacja polityki na szczeblu UE w celu promowania i ochrony zdrowia publicznego i ludzkiego, jak w przypadku 
  • TFUE, jak również wszystkich pracownic zaangażowanych w ten kluczowy sektor. Zarówno UE, jak i państwa członkowskie muszą zapobiec sytuacji, w której skutki kryzysu staną się nowymi strukturalnymi negatywnymi tendencjami, których reperkusje spadną przede wszystkim na pracowników płci żeńskiej. 
  • Inną wiodącą zasadą jest zapewnienie wsparcia dialogu społecznego na odpowiednich szczeblach i z pełnym poszanowaniem krajowych systemów i praktyk w zakresie stosunków przemysłowych. Ponadto oceny ryzyka i strategie zapobiegania powinny być przyjmowane na samym początku procesu wychodzenia z kryzysu. Należy zagwarantować udział pracowników, a także obowiązki pracodawców i pracowników w związku z poważnym, nieuniknionym i zbliżającym się zagrożeniem. 
  • Należy w pełni stosować zasady dyrektywy ramowej UE w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy (89/391/EWG), w tym obowiązek pracodawcy dotyczący zapewnienia bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w każdym aspekcie związanym z pracą. Należy zdecydowanie przeciwstawić się wszelkim próbom podważania standardów bezpieczeństwa i higieny pracy. Aby odpowiednio zaradzić tej sytuacji, potrzebne są środki wspierające, w postaci przepisów, układów zbiorowych i wytycznych. 
  • Skoordynowane i stopniowe podejście, opisane powyżej, jest niezbędne do radzenia sobie z zagrożeniami, zgodnie z zasadami i obowiązkami zapisanymi w istniejących przepisach UE dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa. Zgodność ze środkami będzie zależeć od tego, czy pracodawcy i kadra kierownicza przyjmą na siebie odpowiedzialność, a także od jasnej komunikacji i zaangażowania swoich pracowników i przedstawicieli ds. zdrowia i bezpieczeństwa. UE powinna zachęcać rządy krajowe do promowania wypróbowanego i sprawdzonego podejścia hierarchicznego, począwszy od środków w zakresie higieny i środków mających na celu zdystansowanie społeczne do ochrony zbiorowej i stosowania środków ochrony osobistej, w tym masek i testów. 
  • Wzywamy władze krajowe do zapewnienia kadrze kierowniczej i pracownikom przedsiębiorstw, instytucji i administracji praktycznych wskazówek dotyczących działań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem opinii ekspertów medycznych, lekarzy medycyny pracy i personelu pomocniczego. Powinno to zostać opracowane wspólnie z krajowymi i sektorowymi partnerami społecznymi. Państwa członkowskie powinny zachęcać do stosowania na poziomie przedsiębiorstw "Wytycznych dotyczących powrotu do pracy chroniących zdrowie i bezpieczeństwo pracowników", opracowanych przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) we współpracy z Komisją Europejską i przy udziale trójstronnego Komitetu Doradczego ds. bezpieczeństwa i higieny pracy (ACSH). EKZZ wzywa również Komisję do promowania i ułatwiania dostępu do najlepszych praktyk z państw członkowskich, partnerów społecznych i przedsiębiorstw.
  • Krajowe inspektoraty bezpieczeństwa i higieny pracy są odpowiedzialne za zapewnienie przestrzegania obowiązujących przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Powinny one dysponować wystarczającymi środkami finansowymi i personelem, a także udzielać wskazówek i wsparcia administracji publicznej, przedsiębiorstwom i pracownikom w ich wysiłkach na rzecz rozwiązania tego nowego zagrożenia. Należy również wzmocnić rolę przedstawicieli i komitetów związków zawodowych ds. zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy, aby promować aktywne i skuteczne środki zapobiegawcze. 
  • EKZZ zwraca się dodatkowo do Komisji o włączenie COVID-19 jako czynnika grupy 4 do załącznika III do dyrektywy 2000/54/WE w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy oraz o rozszerzenie zakresu zalecenia 2003/670 dotyczącego europejskiego wykazu chorób zawodowych, tak aby objąć wszystkie zawody narażone na działanie COVID-19 na poziomie wyższym niż w przypadku ogółu ludności. EKZZ zwraca się również do Komisji o zalecenie państwom członkowskim, aby przedstawiły dane dotyczące śmiertelności i zachorowalności związanej z COVID-19, w tym informacje na temat zawodów wykonywanych przez pacjentów. 
  • Władze europejskie i krajowe powinny dostarczać konsumentom jasnych i zwięzłych informacji na temat sposobu postępowania i przestrzegania środków higieny i bezpieczeństwa w celu ochrony zdrowia publicznego, a także w celu uniknięcia starć z pracownikami zajmującymi czołowe pozycje w dziedzinie podstawowych usług. 
  • UE powinna również opracować plan rekonwersji przemysłowej w celu uruchomienia, a w miarę możliwości rekonwersji, linii produkcyjnych sprzętu ochrony osobistej, w tym masek, a także zapewnienia transgranicznego przepływu i jakości sprzętu. Badanie populacji pod kątem odporności na COVID-19 lub braku zarazy to dobra strategia, połączona z odpowiednimi środkami bezpieczeństwa i higieny w miejscach pracy, takimi jak higiena, fizyczne oddalenie itp. W przypadku testowania i śledzenia osób ważne jest przestrzeganie praw podstawowych oraz niezbędnych przepisów dotyczących ochrony danych i prywatności. 
  • Wpływ pandemii na nierówności społeczne powinien być uwzględniony za pomocą zróżnicowanych środków, mających na celu zmniejszenie nierówności wśród obywateli. Szczególną uwagę trzeba będzie poświęcić kategoriom mniej uprzywilejowanym i zmarginalizowanym, które bardziej ucierpiały w wyniku stosowania środków ograniczających. Kryzys będzie miał również wpływ na zdrowie psychiczne pracowników służby zdrowia, opieki i innych podstawowych usług. Należy przewidzieć więcej inwestycji w usługi w zakresie zdrowia psychicznego. 
  • Dialog społeczny, negocjacje zbiorowe i uczestnictwo pracowników odgrywają zasadniczą rolę w reakcji na kryzys. W związku z tym wzywamy wszystkie instytucje do pełnego zaangażowania partnerów społecznych we wdrażanie "Komunikatu w sprawie europejskiego planu działania na rzecz zniesienia środków ograniczających rozprzestrzenianie się COVID-19" oraz we wdrażanie wszystkich krajowych i sektorowych środków związanych z wychodzeniem z izolacji. 

Strategia naprawy gospodarczej 

EKZZ wzywa instytucje UE i państwa członkowskie do natychmiastowego rozpoczęcia prac nad jasnym, ambitnym i skoordynowanym unijnym planem naprawy gospodarczej, w zależności od nadzwyczajnego charakteru kryzysu. Potrzebny jest nam ogromny bodziec fiskalny wsparty przez Unię Europejską zdolną do zmobilizowania zasobów i inwestycji, aby stawić czoła istotnemu ryzyku ogromnej recesji i bezrobocia po zakończeniu fazy nadzwyczajnej.

Ożywienie gospodarcze musi być zaplanowane w taki sposób, aby zbudować bardziej zrównoważony, sprzyjający włączeniu społecznemu i sprawiedliwy model gospodarczy oparty na społecznej gospodarce rynkowej, w której szanuje się środowisko naturalne, innowacje cyfrowe służą ludziom, gospodarka europejska jest chroniona, tworzone są wysokiej jakości miejsca pracy, pracownicy i prawa socjalne są chronione, usługi publiczne, w szczególności opieka zdrowotna oraz edukacja i szkolenia są przywracane i wzmacniane, zapewniona jest powszechna ochrona socjalna.

Wychodzimy z dekady oszczędności i cięć, podczas której interesy gospodarcze i zyski zawsze były ważniejsze od ochrony ludzi, a sprawiedliwość ekologiczna i społeczna oraz nierówności w społeczeństwie i w pracy ulegały nasileniu. Trzeba to naprawić, nie możemy wracać do zwykłego trybu życia, a każda strategia naprawy gospodarczej musi opierać się na ambitnym, sprawiedliwym i integracyjnym podejściu. 

Zasady ogólne

Oznacza to jako punkt wyjścia przyjrzenie się sposobom dalszego rozszerzania i przedłużania środków nadzwyczajnych, zapewnienia wsparcia dla przedsiębiorstw i pracowników w obliczu skutków kryzysu (nie wszystkie działania będą mogły zostać wznowione w tym samym czasie), utrzymania zatrudnienia i zapewnienia dostaw podstawowych towarów i usług.

Wszystkie niewykorzystane fundusze strukturalne i inwestycyjne muszą zostać szybko uruchomione poprzez obniżenie krajowych stawek współfinansowania zarówno dla inwestycji publicznych, jak i prywatnych, a także tymczasowe złagodzenie wymogów dotyczących stosowania, monitorowania i sprawozdawczości oraz dalsze zapewnianie pełnej elastyczności i zawieszenie paktu stabilności i wzrostu do czasu zakończenia nadzwyczajnej sytuacji gospodarczej i społecznej związanej z kryzysem COVID-19.

Ponadto należy kontynuować i przyspieszyć proces przeglądu europejskiego zarządzania gospodarczego. To samo należy uczynić w odniesieniu do bieżących wniosków dotyczących opodatkowania, w szczególności korporacji, a także opodatkowania międzynarodowych przedsiębiorstw cyfrowych oraz walki z uchylaniem się od opodatkowania i rajami podatkowymi.

Wszystkie środki naprawcze muszą być wdrażane w sposób zrównoważony pod względem środowiskowym i społecznym, zgodnie z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej i zasadami europejskiego filaru praw socjalnych, porozumieniem paryskim, celami klimatycznymi określonymi w europejskim porozumieniu w sprawie ochrony środowiska oraz celami zrównoważonego rozwoju określonymi w agendzie ONZ na rok 2030. Ponadto środki naprawcze powinny być podejmowane z pełnym poszanowaniem konwencji MOP i Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz Europejskiej Karty Społecznej Rady Europy. Prawa człowieka nie podlegają negocjacjom, należy je włączyć do głównego nurtu wszystkich polityk, regulacji i inicjatyw UE.

Strategia naprawy gospodarczej UE musi być realizowana poprzez odpowiedni dialog społeczny i skuteczne zaangażowanie partnerów społecznych. Budowa zrównoważonego modelu gospodarczego dla Europy oznacza wzmocnienie praw pracowników i związków zawodowych, ochronę oraz bezpieczeństwo i higienę pracy, a także dialog społeczny, negocjacje zbiorowe i uczestnictwo pracowników, jako podstawowe narzędzia demokracji i integracji.

Kryzys Covid-19 pogłębił nierówności w społeczeństwie i w pracy, pokazał, że praca jest coraz mniej skorelowana ze stabilnym zatrudnieniem i odpowiednimi płacami. Zrównoważony model gospodarczy powinien zaradzić takim nierównościom. Środki naprawcze powinny przywrócić ochronę prawną pracowników, która obowiązywała przed wybuchem kryzysu i została zmieniona rozporządzeniami nadzwyczajnymi. Ograniczenia praw człowieka, w tym praw pracowniczych i związkowych, dostępu do wymiaru sprawiedliwości i skutecznych środków zaradczych, nałożone jako środki tymczasowe, powinny zostać zniesione.

Strategia naprawy gospodarczej powinna ożywić rolę prawa UE i procesów legislacyjnych. Program UE na rzecz lepszych uregulowań prawnych powinien unikać ryzyka związanego z zarządzaniem przez cele i jego negatywnych skutków. Oceny ilościowe i jakościowe powinny być lepiej wyważone, prawa socjalne i pracownicze oraz normy środowiskowe powinny być oceniane w równym stopniu, przy pełnym poszanowaniu Europejskiej Karty Praw Podstawowych. Prawo UE powinno być postrzegane jako inwestycja, a nie jako koszt. Należy zrezygnować z nowej inicjatywy "one in one out".

Należy kontynuować i nie odkładać na później odpowiednich inicjatyw zapoczątkowanych niedawno przez Komisję Europejską, takich jak Zielony Ład, Programy na rzecz Cyfryzacji i Umiejętności, inicjatywy na rzecz sprawiedliwych płac minimalnych i przejrzystości płac. Należy kontynuować transpozycję i wdrażanie przyjętych już instrumentów prawnych, np. przeglądu dyrektywy dotyczącej delegowania pracowników, dyrektywy w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy, zalecenia w sprawie ochrony socjalnej, dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.

To samo musi mieć zastosowanie do innych zapowiadanych inicjatyw, takich jak inicjatywa dotycząca pracowników platformy, która powinna obejmować wszystkich pracowników niestandardowych, oraz wniosek dotyczący europejskiego systemu ubezpieczeń na wypadek bezrobocia (EURS), który powinien być uzupełnieniem SURE. Oba instrumenty powinny stać się stałe w ramach strategii naprawy gospodarczej.

Kryzys COVID-19 miał druzgocący wpływ na kobiety i pokazał, że praca wykonywana głównie przez kobiety jest niedoceniana i niedostatecznie wynagradzana - w szczególności w kluczowych sektorach publicznych i pracy na pierwszej linii, takich jak zdrowie, opieka społeczna, edukacja i szkolenia, handel detaliczny i sprzątanie. Kryzys pandemiczny uwypuklił również złe warunki pracy i życia kobiet pracujących w gospodarstwie domowym, zwłaszcza imigrantek, a także nierówny udział kobiet i mężczyzn w nieuznawanych obowiązkach związanych z opieką.

Obawy te wymagają interwencji politycznych, których nie można opóźniać, strategia UE na rzecz równości płci musi być częścią strategii naprawy gospodarczej. Powinna ona obejmować: skuteczny program działań mających na celu rozwiązanie problemu zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć; pilną kontynuację dyrektywy w sprawie przejrzystości wynagrodzeń oraz jej przeorientowanie, aby położyć kres niedocenianiu pracy wykonywanej przez kobiety; działania mające na celu zapewnienie właściwej reprezentacji kobiet w procesach decyzyjnych na wszystkich szczeblach dyrektywy w sprawie kobiet w zarządach; uznawanie i kwalifikacje do nieodpłatnej opieki; uznanie, ochrona dochodów i wsparcie społeczne dla wszystkich pracowników domowych oraz ratyfikacja konwencji MOP nr 189 przez wszystkie państwa członkowskie UE; szybkie i ambitne wdrożenie dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym; oraz skuteczne i szybkie działania przeciwko przemocy domowej ze względu na płeć, począwszy od ratyfikacji konwencji stambulskiej.

Młodzi ludzie pracowali przed i w trakcie blokady, szczególnie w gospodarce platformowej, na studiach, stażach lub praktykach. Ze względu na tymczasowe, krótkoterminowe umowy o pracę wielu młodych pracowników zostało łatwo zwolnionych i nie mają oni dostępu do ochrony socjalnej ani rekompensaty finansowej za utratę dochodów. Istnieje potrzeba szczególnej ochrony młodych ludzi w sytuacjach kryzysowych i poza nimi.

Wreszcie, zarówno władze krajowe, jak i władze na szczeblu UE powinny wyciągnąć wnioski z tego, co się stało, a nie po prostu wracać do tego, co robiono przed kryzysem, po jego zakończeniu. Jest to okazja do uchwycenia i utrzymania innowacji i zmian kulturowych, które miały miejsce, należy porzucić ślepe i przynoszące efekty odwrotne do zamierzonych środki oszczędnościowe z przeszłości, aby zbudować bardziej zrównoważony, sprawiedliwy i sprzyjający włączeniu społecznemu model gospodarczy. Kryzys pokazał, że w sytuacji kryzysowej możliwe jest szybkie, zwinne i dobre zarządzanie, to samo musi nastąpić w przyszłości.

W ciągu ostatnich miesięcy wszyscy doświadczyliśmy, jak kluczowe znaczenie dla ochrony życia i wspierania ludzi w trudnych sytuacjach ma polityka publiczna i rola zdrowych inicjatyw państwowych. Ten kryzys był nadzwyczajnym sprawdzianem solidarności i odpowiedzialności w prawie każdym kraju. Ponadto nasze społeczeństwa i gospodarki zostaną odbudowane dzięki wkładowi pracowników, dlatego dialog społeczny i negocjacje zbiorowe powinny być podstawowymi zasadami przewodnimi planów naprawy gospodarczej.

Finansowanie odbudowy

Aby strategia naprawy gospodarczej była skuteczna, musi jej towarzyszyć szybkie porozumienie w sprawie ambitnych nowych wieloletnich ram finansowych (WRF) (czyli budżetu UE AR), w tym możliwość utworzenia specjalnego Europejskiego Funduszu Odbudowy, w celu wsparcia naprawy gospodarczej świeżymi pieniędzmi.

W tym kontekście zapowiedź przewodniczącej Komisji Ursuli von der Leyen, że WRF powinny zostać podniesione do 2 % europejskiego PKB (na poziomie z grudnia 2019 roku), jest dla nas zgodna z wymaganymi ambicjami. Aby to osiągnąć, jedynym sposobem jest znaczne zwiększenie zasobów UE poprzez zwiększenie środków podatkowych na szczeblu UE oraz zagwarantowanie przez UE wspólnego instrumentu dłużnego w celu wygenerowania potrzebnych środków finansowych i inwestycji.

W szczególności najlepszym sposobem na znaczne zwiększenie zasobów własnych UE jest zwiększenie ogólnego opodatkowania w celu osiągnięcia większej sprawiedliwości społecznej i podatkowej, zwiększenie opodatkowania emisji zanieczyszczeń przy jednoczesnym poszanowaniu sprawiedliwości społecznej, zwiększenie i uczciwsze opodatkowanie przedsiębiorstw oraz bardziej radykalne stanowisko w sprawie walki z unikaniem zobowiązań podatkowych i uchylaniem się od płacenia podatków. Zapewniłoby to dobrą podstawę do wydania wspólnego europejskiego instrumentu dłużnego, a tym samym stworzyłoby odpowiednią do potrzeb zdolność finansową UE do dyspozycji wszystkich państw członkowskich. Można zbadać różne opcje dotyczące tego, jak i jakiego rodzaju wspólne obligacje UE powinny być emitowane, w tym tę przewidzianą w inteligentnej propozycji przedstawionej przez rząd hiszpański.

Zasoby Funduszu Odbudowy powinny być przekazywane państwom członkowskim głównie w formie dotacji, aby uniknąć dalszego wzrostu krajowego długu publicznego w wyniku wybuchu epidemii COVID-19 i jej wpływu na nasze gospodarki. Takie dotacje i inwestycje bezpośrednie powinny być ukierunkowane na sektory, które mają strategiczne znaczenie dla zapewnienia odporności gospodarki UE, oraz na regiony najbardziej dotknięte przez kryzys w celu poprawy spójności terytorialnej i włączenia społecznego.

Wzywamy instytucje UE i państwa członkowskie do odłożenia na bok wszystkich podziałów i jak najszybszego uzgodnienia niezbędnych środków i instrumentów.

Środki szczególne

Strategia naprawy gospodarczej musi szybko ukierunkować inwestycje na kluczowe obszary strategiczne, które mogą wzmocnić zrównoważony wzrost w Europie i tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy, poprzez wykorzystanie wszystkich dostępnych narzędzi finansowych.

Potrzebny jest nowy impuls dla wszystkich europejskich sektorów gospodarki, w szczególności poprzez: 

  • Należy wzmocnić inwestycje w sektorach strategicznych, w oparciu o wspólną politykę przemysłową i usługową UE oraz poprzez skupienie się na działalności gospodarczej zrównoważonej pod względem środowiskowym, zgodnie z postanowieniami Zielonego Ładu i wymiaru sprawiedliwego przejścia. 
  • Stymulowanie ożywienia gospodarczego dzięki silniejszemu popytowi wewnętrznemu, a tym samym osiągnięcie bardziej sprawiedliwej równowagi z działalnością opartą na eksporcie oraz zapewnienie sprawiedliwego podziału zysków i płac poprzez płace na życie, zwiększenie konwergencji płac, położenie kresu niedocenianiu pracy, wzmocnienie negocjacji zbiorowych na szczeblu europejskim, krajowym i sektorowym. 
  • Uczynienie naszych społeczeństw i gospodarki bardziej ekologicznymi, bardziej okrężnymi i bardziej zrównoważonymi, przy czym Zielony Ład odgrywa kluczową rolę w dostosowaniu się do nowej rzeczywistości po kryzysie i towarzyszy mu wykonalny plan działań gospodarczych oraz sprawiedliwa transformacja społeczna. Wszystkie środki mające na celu ożywienie gospodarki po kryzysie COVID-19 muszą być zgodne z ich głównymi celami, a także z porozumieniem paryskim i wytycznymi ONZ w sprawie zrównoważonego rozwoju. Pakiety naprawcze, jak również pomoc dla przedsiębiorstw, powinny być opracowywane w taki sposób, aby wspierać sprawiedliwe przejście do gospodarki neutralnej pod względem emisji dwutlenku węgla i okrężnej, pamiętając o konieczności zwrócenia uwagi na okoliczności społeczne, sektorowe i regionalne. 
  • Budowa Europy w pełni przygotowanej na erę cyfrową poprzez przyspieszenie drugiego etapu cyfryzacji, zwiększenie finansowania publicznego i przezwyciężenie rozdrobnienia. Digitalizacja i sztuczna inteligencja w miejscu pracy powinny być ściśle regulowane, zgodnie z PKBR i uzgodnione ze związkami zawodowymi i przedstawicielami pracowników, aby uniknąć dyskryminacji, nadmiernego nadzoru i naruszania danych prywatnych. 
  • Wspieranie badań i innowacji oraz wdrażanie i rozpowszechnianie kluczowych technologii zakorzenionych w dobrze wyważonych ramach prawnych dotyczących własności intelektualnej. 
  • Wspieranie tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy oraz przekwalifikowywania i podnoszenia kwalifikacji siły roboczej. Powinno to obejmować możliwości statystyczne w zakresie gromadzenia danych dotyczących kwestii społecznych i pracowniczych we wszystkich państwach członkowskich. 
  • Należy przyjąć nowe ramy UE w zakresie informowania, konsultacji i reprezentacji na szczeblu zarządu, tak aby zapewnić przestrzeganie praw pracowników, w szczególności w przypadku restrukturyzacji, gdy istnieje zagrożenie dla zatrudnienia oraz w przypadku decyzji mogących prowadzić do istotnych zmian w organizacji pracy lub w stosunkach umownych. 
  • Poszanowanie standardów bezpieczeństwa i higieny pracy, praw pracowników, dialogu społecznego i negocjacji zbiorowych, praw związków zawodowych i udziału pracowników. 
  • Promowanie obowiązkowej należytej staranności w zakresie praw człowieka i odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej, w tym w łańcuchach dostaw, w sposób gwarantujący zaangażowanie związków zawodowych i przedstawicieli pracowników w cały proces należytej staranności. 
  • Zaproszenie do podjęcia szczególnych środków związanych z młodzieżą w celu ochrony młodych ludzi. W szczególności należy wzmocnić gwarancję dla młodzieży, mając na uwadze, że dla wielu państw członkowskich gwarancja dla młodzieży stanowi jedyną politykę zatrudnienia młodzieży. 
  • Znacząca poprawa inwestycji w infrastrukturę transportową, energetyczną, cyfrową i społeczną, a także w publiczną opiekę zdrowotną, usługi publiczne, edukację i szkolenia oraz systemy ochrony socjalnej. 
  • Wiele usług publicznych i podstawowych świadczonych jest przez władze lokalne i regionalne, ale ich budżety ulegają drastycznej redukcji. Szczególne środki finansowe powinny zostać przeznaczone na wsparcie samorządów lokalnych i regionalnych, aby zapewnić ciągłość świadczenia usług w ramach ich kompetencji. 
  • sporządzenie mapy wpływu epidemii COVID-19 na wszystkie sektory gospodarki w celu określenia polityki niezbędnej do wsparcia ich odbudowy i oceny wpływu na ich zdolność do przestrzegania obowiązków regulacyjnych.
  • Zapobieganie wrogim przejęciom (ponieważ ceny akcji są obecnie bardzo niskie) przedsiębiorstw europejskich przez inne przedsiębiorstwa z UE lub spoza niej, a w szczególności przez przedsiębiorstwa (wspierane przez państwo) spoza UE, poprzez wykorzystanie nowego mechanizmu kontroli bezpośrednich inwestycji zagranicznych lub przez rządy kupujące udziały. 
  • Wzmocnienie odporności gospodarczej poprzez (od)budowanie strategicznych łańcuchów wartości w UE, wspieranie sojuszy przemysłowych, reintegrację łańcuchów dostaw wewnątrz UE, zwiększenie ich samowystarczalności (np. poprzez gospodarkę obiegową), wspieranie krajowej produkcji sprzętu strategicznego. 
  • Należy dostosować unijny mechanizm konkurencji i pomocy państwa, aby umożliwić ochronę produkcji najważniejszych sektorów w UE. 
  • Potrzeba bardziej zrównoważonego biznesu. Refleksja nad modelami biznesowymi i łańcuchami wartości jest kluczowa, ponieważ offshoring jest skuteczny, ale tworzy wielką kruchość. Wiąże się to z tym: 
    • Stosować zasadę, zgodnie z którą przedsiębiorstwo powinno być odpowiedzialne za niekorzystny wpływ swojej działalności na pracowników, ludzi, społeczności i środowisko. 
    • Uregulować modele biznesowe, które są ukierunkowane wyłącznie na zyski akcjonariuszy i krótkowzroczność, aby uniknąć ich negatywnego wpływu na społeczeństwo.
    • Wzmocnienie reprezentacji związków zawodowych i pracowników w procesie podejmowania decyzji biznesowych. 
  • Ratunek, zwłaszcza z pieniędzy publicznych, musi być uwarunkowany dyscypliną finansową (brak wypłaty dywidendy, brak wykupu akcji, brak premii dla kadry kierowniczej, brak unikania podatków lub agresywnego planowania podatkowego) i zobowiązaniami społecznymi (utrzymanie zatrudnienia i jakości warunków pracy). Plany naprawy i ratowania powinny być opracowywane w ramach dialogu społecznego, poparte układami zbiorowymi, które określają wpływ na zatrudnienie i warunki pracy, promują uczestnictwo pracowników i powinny być ściśle monitorowane przez władze publiczne. 
  • Zapewnienie silnej międzynarodowej koordynacji i wzmocnienie programów współpracy i rozwoju dla krajów sąsiadujących, a w szczególności dla krajów afrykańskich, zarówno w fazie wychodzenia z kryzysu, jak i w fazie odbudowy, przy aktywnym zaangażowaniu instytucji wielostronnych, poprzez zagwarantowanie, że finansowanie UE jest korzystne dla systemów opieki zdrowotnej, przedsiębiorstw i pracowników oraz uzależnione od przestrzegania praw człowieka i praw socjalnych. Budowanie bardziej zrównoważonej pod względem środowiskowym i społecznym strategii handlowej UE, opartej na tych samych zasadach.

W nadchodzących miesiącach solidarność będzie miała większe niż kiedykolwiek znaczenie dla utrzymania konwergencji między państwami członkowskimi oraz dla ochrony europejskiej gospodarki, społeczeństwa i świata pracy.

W szczególności musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby zapewnić wszystkim państwom członkowskim dostęp do rynku i finansowanie ich planów naprawczych po najniższych kosztach.

Podczas gdy wsparcie finansowe zapewni natychmiastowy bodziec do ponownego uruchomienia naszych gospodarek, zapewnimy długoterminową stabilność, dobrobyt i spójność tylko wtedy, gdy zarówno na szczeblu UE, jak i państw członkowskich ponownie skoncentrujemy się na zapewnieniu, by polityka w większym stopniu koncentrowała się na wspieraniu inwestycji, zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu i wysokiej jakości zatrudnienia.

Stawką jest europejska demokracja, jej gospodarka i spójność społeczna. Musimy bronić i wzmacniać projekt europejski, budując zaufanie ludzi i pokazując, że UE jest w stanie ich chronić w tych bardzo trudnych czasach.