Wyzwania demograficzne w EU:
posiedzenie ekspertów i przedstawicieli organizacji społecznych
w związku z opinią
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- Społecznego

W dniu 14 stycznia 2020 roku odbyło się posiedzenie ekspertów z dziedziny demografii oraz przedstawicieli organizacji społecznych w związku z przygotowywaną przez Europejski Komitet Ekonomiczno- Społeczny (EKES) opinią o wyzwaniach demograficznych w Unii Europejskiej. Opinia przygotowywana jest na wniosek prezydencji chorwackiej w Unii Europejskiej. Współsprawozdawcą opinii jest Adam Rogalewski, członek EKES oraz dyrektor wydziału międzynarodowego OPZZ. Sprawozdawcą, reprezentującym grupę pracodawców jest Stephane Buffetaut z Francji.

Umieralność, rozrodczość i emigracja są trzema czynnikami wpływającymi na wielkość populacji i wśród tych trzech czynników tylko jeden wykazuje tendencje rosnącą w EU. Wskaźnik dzietności w większości krajów europejskich maleje. Emigracja wewnątrz UE powoduje, że wielu obywateli z Europy Wschodniej i Południowej emigruje do krajów Europy Zachodniej. Jedynie pod względem czynnika umieralności, sytuacja w Europie jest pozytywna i nasze społeczeństwa żyją dłużej. Dlatego analizując wyzwania demograficzne w UE należy zwrócić uwagę na rozrodczość i emigrację w tym swobodę przepływu pracowników w ramach wspólnego rynku. W szczególności emigracja obywateli z krajów Europy Wschodniej w tym z naszego kraju, po akcesji do Unii Europejskiej spowodowała utratę znacznej ilości obywateli i obywatelek w tym również wykwalifikowanych pracowników. Przedstawiciel Europejskiego Instytutu Edukacyjnego Związków Zawodowych (ETUI) zwrócił uwagę, że jednym ze sposobów zapobiegnięcia odpływu pracowników do krajów bogatszych jest zwiększenie wynagrodzenia w krajach Europy Wschodniej w ramach tak zwanej konwergencji w górę warunków socjalnych i pracowniczych. Cel taki może zostać osiągnięty poprzez wprowadzenie odpowiednich rozwiązań legislacyjnych w postaci dyrektywy o płacy minimalnej czy wspierania branżowych układów zbiorowych pracy regulujących wynagrodzenia w całych sektorach gospodarki.

Biorąc pod uwagę kwestie dotyczące zwiększenie rozrodczość, wsparcie dla rodziny powinno być połączone ze zwiększonymi wydatkami na usługi publiczne w tym inwestycjami w infrastrukturę opiekuńczo- wychowawczo – edukacyjną. Rodziny są częścią społeczeństwa, dlatego inwestycje w politykę pro- rodzinna muszą być połączone z szeroko rozumianymi wydatkami na politykę społeczną.

Uczestnicy posiedzenia zgodzili się z zaprezentowanym przez sprawozdawców wstępnym projektem opinii, który zwraca uwagę na potrzebę spojrzenia całościowego na sprawy demografii, w szczególności podkreślając znaczenie polityki socjalnej oraz dotyczącej rynku pracy.

Adam Rogalewski w swoim wystąpieniu dotyczącym najważniejszych rekomendacji dla UE i Państw Członkowskich zwrócił uwagę na potrzebę realizacji zasad Europejskiego Filaru Praw Socjalnych, w tym znalezienia środków finansowych na ich realizację,jak również na potrzebę walki ze śmieciowymi umowami o pracę powszechnymi wśród młodego pokolenia oraz wsparcia dla starszych pracowników. Kwestie równości płci w tym zwiększenia uczestnictwa kobiet w rynku pracy są kluczowe dla osiągnięcia balansu demograficznego w Europie.

Opinia będzie dyskutowana na posiedzeniu grupy analitycznej 4 lutego 2020 a następnie przyjęta na posiedzeniu plenarnym EKES 18 marca.

Adam Rogalewski